RBC-Consultants in het Nieuws.

TE GAST : Leeuwarder Courant 22 januari 2020

Maak van Noorden het nieuwe Toscane

‘Bij elkaar is dit allemaal best wel zorgelijk, want er dreigen zo binnenkort vijf- tot zevenduizend van de dertigduizend mkb-bedrijven in Friesland te verdwijnen.’

Foto ANP

‘Jongeren massaal eigen baas’, kopte de LC op 8 januari. Het artikel sloot af  met de opmerking dat het aantal inschrijvingen in het afgelopen jaar bij de Kamer van Koophandel als zzp’er 135.000 bedroeg. Maar ook dat in datzelfde jaar 72.000 inschrijvers alweer stopten. Van het restant laat circa 20 procent de inschrijving wel staan, zonder echter veel of geen ondernemende activiteiten te ontplooien.

Is dit gunstig of niet? Dit zijn cijfers van geheel Nederland. In het Noorden is de situatie wat minder rooskeurig. In onze noordelijke provincies wordt de economie voor 90 procent gedragen door het midden- en kleinbedrijf. Wat mij zorgen baart, is de demografische ontwikkeling hier – die is verontrustend te noemen.

Bij het coachen van ondernemers hoor ik steeds vaker de opmerking ‘we stoppen met de zaak, we halen de naam van de gevel en proberen het onroerend goed te verhuren of te verkopen als aanvulling op het pensioen’. Dit stoppen heeft een aantal redenen. Enerzijds geven sommige ouders hun kinderen het advies hen niet op te volgen vanwege het harde werken. ‘Zoek een vaste baan van negen tot vijf, dat geeft meer zekerheid.’ Anderzijds zie ik bij de opvolgende generatie een verandering optreden in normen en waarden.

De huidige jongeren staan anders in het leven. Zij willen niet meer fulltime werken, laat staan zoals hun ouders vijftig uur per week. Ze willen als digital nomad rondtrekken over de wereld en digitaal alleen wat klusjes doen als hun maag weer begint te rammelen of als ze betaald onderdak nodig hebben. Ze hebben minder behoefte aan bezit zoals een eigen huis of een auto. Of de wat minder reislustigen die één dag voor hun kindje gaan zorgen, (verder) aan hun ontwikkeling willen werken of gewoon genieten van hun vrije tijd. Tot slot komt daar nog bij dat het voor veel ondernemers niet goed voelt in deze tijd hun kinderen naar de bank te sturen voor de bedrijfsovername en hen met een schuld op te zadelen.

Bij elkaar is dit allemaal best wel zorgelijk, want er dreigen zo binnenkort vijf- tot zevenduizend van de dertigduizend mkb-bedrijven in Friesland te verdwijnen. Binnen nu en zeven jaar, de periode van de stoppende babyboomers, zullen ongeveer duizend ondernemers per jaar hun deur op slot doen. Een mkb-bedrijf in het Noorden heeft gemiddeld vijf à zes personeelsleden. Reken maar uit. Nu maak ik mij om die personeelsleden minder zorgen, want die komen wel terecht, zeker wanneer ze bereid zijn een nieuwe baan in een bredere geografische cirkel te accepteren.

ratrace

De economische activiteit in het Noorden zal sterk verminderen. Een bijkomend probleem is het vertrek van hoger opgeleiden. En een nieuwe treinverbinding met de Randstad maakt het alleen maar aantrekkelijker om daar ook te gaan werken. Kennis verdwijnt door deze braindrain, waarvan de politiek maar doet alsof die niet bestaat. Jongeren volgen dus niet hun ouders op, vertrekken om te gaan studeren en, éénmaal werk gevonden elders, om vaak niet terug te keren. Nu zijn zij nog jong en ambitieus, maar als ze wat ouder zijn en een gezin hebben, zijn er velen die de en de drukte zat zijn en het toch fijn zouden vinden om weer terug te gaan. Helaas, er zal hier geen werk voor hen zijn.

braindrain

Het is tijd dat we in het Noorden gaan bouwen aan de toekomst die zal bestaan uit economische leegloop, vergrijzing, krimp en de . Ik roep al jaren dat we senioren uit Nederland hierheen moeten halen en dat ze zich hier moeten vestigen. Dat we veel meer aan recreatie zouden moeten doen door de recreatie te bundelen.

We hebben unique sellingpoints . Het zijn clichés, maar hier is het landschap mooi, de lucht zuiver en de wegen relatief leeg. Laten we van het Noorden het nieuwe Toscane maken. En laten we als overheid, onderwijs en ondernemers nu eens écht gaan samenwerken om de noordelijke economie voor haar definitieve faillissement te behoeden.

RUTGER BOELSMA

Directeur van RBC-Consultants en oud-voorzitter van MKB-Friesland.